Safevî Tarihi ;Ahsenü’t-Tevârîh

XVI. yüzyıl Safevî tarihçisi Hasan Bey Rumlu'nun ataları Anadolu'dan Azerbaycan'a göç etmiş olan Kızılbaş Türklerindendir. Yıllarca Şah Tahmasb'ın muhafız birliğinde görev yapan Hasan Bey, son iki cildi günümüze ulaşmış bulunan Ahsenü't-Tevârîh isimli meşhur vakayinamenin yazarıdır. Hicri 900-985 / Miladi 1494-1578 yıllarının olaylarını kapsayan son ciltte Şah İsmail'in çocukluk yılları ve iktidara yükselişi, Safevî saltanatının kuruluş ve gelişim süreci ele alınmıştır. Yine bu cilt içinde Mâverâünnehir ve Horasan'da Timurlu; Şam, Mısır ve Hicaz'da Memlûk devletlerinin yıkılışı, Osmanlılar, Şeybânîler, Babürlüler ve Hindistan'daki diğer Müslüman hanedanlar, Kırım hanları, Gürcü beyleri, Rus knezleri ve Avrupa'nın diğer bazı Hristiyan devletleri üzerine bilgilere yer verilmiştir. Hasan Bey Rumlu, Ahsenü't-Tevârîh'i yazarken çok sayıda tarih kitaplarını ve resmî vesikaları incelemiş, olayların tanığı olan kişilerle görüşmüş ve ayrıca kendi gözlemlerine dayanmıştır. Müellif yalnızca bir tarihçi değil, aynı zamanda yazdığı olayların bizzat tanığı ve katılımcısıdır. Bu sebeple onun eseri dönemin siyasi, askerî ve kültürel atmosferini canlı bir şekilde yansıtan eşsiz bir başvuru kaynağıdır. Savaş meydanlarının tozundan saray entrikalarına, uluslararası diplomasiden sınır boylarındaki çatışmalara kadar dönemin tüm renkleri bu eserin sayfalarında hayat bulmuştur. Elinizdeki kitap, Ahsenü't-Tevârîh'in Safevî tarihini konu alan cildinin Farsçadan Türkçeye yapılmış ilk tam tercümesidir. Çeviri sürecinde eserin Baroda ve Tahran baskılarının yanı sıra Azerbaycan Millî Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü'nde bulunan yazma nüshalarından da yararlanılmıştır. Tarih meraklıları, akademisyenler ve öğrenciler için bu kitap, Safevîlerin ihtişamına açılan bir kapı niteliğindedir.