Türk Mitolojisinde Kötü Dişil Varlıklar

Bu çalışmada, kadının tarihsel süreçte geçirdiği dönüşüm incelenmiş; avcı-toplayıcı toplumdan yerleşik düzene geçiş sürecinde kutsal sayılan kadın figürünün nasıl değersizleştirildiği anlatılar üzerinden ele alınmıştır. Paleolitik Dönem'den itibaren tanrıça merkezli inanışların Neolitik Dönem, Maden Çağı ve tek tanrılı dinlerle birlikte nasıl değişime uğradığı örneklerle açıklanmıştır. İnceleme, Sümer, Babil, Akad ve Hitit uygarlıklarıyla başlayıp, Viking kadınının Hristiyanlığın kabulü sonrası “cadı" kimliğine büründürülmesine, Ari istilaları sonrası Hint kültüründeki kadın algısındaki kırılmalara ve Antik Mısır'da kadın-erkek eşitliğinden kutsal mekânlardan dışlanan kadın anlayışına geçişe kadar uzanmıştır. Yunan-Roma anlatılarında ise kadının akıl bakımından yetersiz görülmesi vurgulanmış, bunun günümüz popüler kültürüne yansımaları irdelenmiştir. Çalışmanın odak noktası olarak Türk toplumunda kadının anlatı unsurları aracılığıyla sosyal hayattan nasıl dışlandığı, erkeğin bu dışlamayı hangi değerler üzerinden meşrulaştırdığı tartışılmıştır. Türk mitolojisinde yer alan kötü dişil varlıklar incelenerek, kadının nasıl şeytanlaştırıldığına ve toplumun bu dönüşüme nasıl sessiz kaldığına dikkat çekilmiştir. Sonuç olarak, ilkel çağlarda kutsal kabul edilen kadın figürünün zamanla çirkin, kötü ve korkutucu biçimlerde temsil edildiği; anlatıların da bu dönüşümün taşıyıcısı olduğu ortaya konmuştur.