Mustafa Kemal’in Türkiye’si 1920

Mustafa Kemal'in Türkiye'si, erken Cumhuriyet dönemine ilişkin dış kaynaklı gözlemler yapan bir yazarın yaklaşımıyla öne çıkar. Eser, 1918–1925 yılları arasında Türkiye'nin siyasal, toplumsal ve kültürel dönüşümünü, Avrupa merkezli oryantalist söylemlerden farklı bir analitik çerçeveye oturtur. Melia, Türkiye'yi “Doğu–Batı ayrımının kesişim noktasında yer alan” bir modernleşme laboratuvarı olarak ele alır; incelemesini ise kişisel övgü veya ideolojik eleştiriden uzak, gözleme dayalı bir yöntemle yürütür. Melia'ya göre Türkiye'nin modernleşme süreci, dışsal etkilerle biçimlenen bir “Batılılaşma” değil, kendi iç dinamiklerinden kaynaklanan bir yeniden yapılanmadır. Eğitim, hukuk, ordu, diplomasi ve ekonomi alanlarındaki dönüşümler, toplumsal yapının kendi evrim süreci içinde açıklanır. Eserde, savaş ve direniş yıllarının ardından kurumsallaşan yeni devletin oluşumu, askeri başarılarla sınırlı kalmayan, aynı zamanda düşünsel ve idari bir yeniden kuruluş süreci olarak tanımlanır. Melia'nın anlatısı, Türkiye'nin Avrupa diplomasisiyle kurduğu ilişkileri, yeni devletin uluslararası konumunu ve Lozan sonrası denge arayışlarını da geniş bir jeopolitik bağlamda konu edinir. Türkiye, onun gözünde ne tamamen Doğulu ne de bütünüyle Batılıdır.